دوره 25، شماره 79 - ( 10-1404 )
جلد 25 شماره 79 صفحات 49دوره32فصل__Se |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Motaghi S, Al-Masoudi H J M O, ghorbani sepehr P. (2025). Spatial analysis of development in the western border areas of the country (Case study: health and service indicators in border cities of Kurdistan province). jgs. 25(79), 32-49. doi:10.61882/jgs.25.79.1
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3676-fa.html
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-3676-fa.html
متقی سمیرا، عبیدالمسعودی هانی جابر محسن، قربانی سپهر پریسا.(1404). تحلیل فضایی توسعه در نواحی مرزی غرب کشور (نمونه موردی: شاخص های بهداشتی و خدماتی در شهرستان های مرزی استان کردستان) تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی 25 (79) :49-32 10.61882/jgs.25.79.1
1- دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران، S.motaghi@atu.ac.ir ، S.motaghi@atu.ac.ir
2- استاد جغرافیای طبیعی، دانشگاه کربلا، کربلا، عراق، Hani.j@uokerbala.edu.iq
3- دانشجو دکتری جغرافیا سیاسی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.،
2- استاد جغرافیای طبیعی، دانشگاه کربلا، کربلا، عراق، Hani.j@uokerbala.edu.iq
3- دانشجو دکتری جغرافیا سیاسی، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکدۀ علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.،
چکیده: (6893 مشاهده)
در امر برنامه‌ریزی فضایی نواحی مرزی باید دیدگاه کلان‌نگرانه جغرافیا را بکار بست تا با شناسایی امکانات، توانمندی‌ها و محدودیت‌های نواحی مرزی، حداقل بتوان از تنش‌ها و چالش‌هایی که به سبب وجود توسعه نامتوازن، محرومیت و ناهمگنی فضایی پدید می‌آید، پیشگیری کرد. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، با بهره‌گیری ترکیبی از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه شباهت به گزینه ایده‌آل (تاپسیس) و ضریب آنتروپی شانون، پراکنش و توسعه شاخص‌های توسعه فضایی در بخش‌های بهداشتی- خدماتی در استان کردستان ارزیابی شده است و شهرستانهای مرزی این استان با توجه به سطح برخورداری از این شاخص‌ها سطح‌بندی شده است. پرسش پژوهش حاضر این است که شهرستانهای استان کردستان از نظر توزیع فضایی شاخص‌های بهداشتی و خدماتی در چه وضعیتی قرار دارند؟ به نظر می‌رسد سطح برخورداری هیچ‌یک از شهرستانهای مرزی استان کردستان در حد مطلوب نیست. یافته‌های به دست از آمده از این پژوهش، نشانگر آن است که استان کردستان باوجوداینکه از موقعیت خاص و توانش بالای ژئوپلیتیکی برخورداراست، باز هم از استان‌های محروم کشور به شمار می‌آید. افزون بر آن، نوعی عدم تعادل و ناهمگنی در توزیع و توسعه امکانات و شاخص‌های توسعه‌ای در سطح شهرهای مرزی استان به چشم می‌خورد. بر پایه واکاوی‌های انجام پذیرفته از 13 شاخص سازمان فضایی از مجموع 4 شهرستان مرزی این استان، شهرستانهای سقز و بانه در گروه نیمه‌برخوردار (نیمه محروم) و دو شهرستان مریوان و سروآباد در طبقه بدون برخوردار (محروم) جای گرفته‌اند. بر پایه نتایج برآمده از این پژوهش، سازمان فضایی در شهرستانهای مرزی استان کردستان به‌شدت ناهمگن و این شهرستان‌ها از نظر توسعه بهداشتی - خدماتی نیز در حد متوسط رو به پایین قرار دارند که لازم است از لحاظ بهداشتی و خدماتی به این استان مرزی توجه ویژه‌ای شود تا امنیت پایدار شهروندان مرزی کردستان تأمین گردد.
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
جغرافیای سیاسی
فهرست منابع
1. احمدرش، رشید (1397). دیالکتیک مرز و توسعه: تحلیل جامعه شناختی دشواری‌های توسعه پایدار در مناطق مرزی غرب کشور، فصلنامه توسعه محلی روستایی شهری، 10 (2): 206-183.
2. اصغرپور، محمدجواد (1381). شاخص‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
3. اکبری، نعمت الله و زاهدی ،کیوان (1387). کاربرد روش‌های رتبه‌بندی و تصمیم گیری چند شاخصه، چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
4. امین بیدخت، علی اکبر (1395). رتبه‌بندی سطح توسعه یافتگی شهرستانهای استان سمنان، مجله رشد آموزش جغرافیا، 21 (1): 23 - 17.
5. بهفروز، فاطمه (1364). تکامل تئوری مکان مرکزی، مجله رشد آموزش جغرافیا، 1 (3): صص 23-20.
6. پوررمضان، عیسی و رضا مهدوی (1391). تحلیل سازمان فضایی فعالیت‌ها در استان گیلان، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، 7 (20): 117-100.
7. حمیدی، اکبر؛ اصانلو، علی و داود امینی (1398). برنامه ریزی راهبردی امنیت پایدار در منطقه مرزی رود ارس، پژوهش نامه مطالعات مرزی، 7 (2):23-1.
8. رضوانی، محمدرضا و صحنه، بهمن (1394). سنجش سطوح توسعه یافتگی نواحی روستایی با استفاده از روش منطق فازی، مطالعۀ موردی: دهستان های شهرستان آق قلا و بندرترکمن، فصلنامه‌ی روستا و توسعه، 8 (3): 32-1.
9. زارعی، یعقوب (1398). تحلیل خاکستری - فازی شاخص‌های توسعه در سکونتگاه‌های روستایی مناطق مرزی (مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان بانه)، فصلنامه روستا و توسعه، 22 (85): 162-135.
10. عطایی، محمد (1389). شاخص‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، چاپ اول، شاهرود: انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
11. علیزاده، کتایون؛ هجرتی، محمد حسن و محمد احمدآبادی (1392). بررسی روابط متقابل شهر و روستا (نمونه موردی: روستاهای دهستان عشق آیاد با شهر نیشابور، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، (24): 145-133.
12. عندلیب، علیرضا و شریف معطوف (1388). توسعه و امنیت در آمایش مناطق مرزی، فصلنامه باغ نظر، 6 (12): 76-57.
13. فرهی فر، وفادار (1387). تحلیل چالش‌های تقسیمات کشوری و راهبردهای آن، ارائه راهبردها با گرایش برنامه‌ریزی توسعه فضایی کشور، نمونه موردی: استان کرمان؛ پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
14. کریمی پور، یدالله (1381). مقدمه‌ای بر تقسیمات کشوری در ایران، انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
15. کریمی، علیرضا و حسین دانش مهر (1398). بررسی احساس امنیت در مناطق مرزی (مورد مطالعه شهر مریوان)، پژوهش نامه مطالعات مرزی، 7 (4): 51-23.
16. کریمیان، حسن (1384). ضرورت بهره‌گیری از تئوری‌های جدید در تحلیل ساختار فضایی بافت‌های کهن، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، 56 (172): 121-111.
17. کریمیان، حسن (1386). هویت کالبدی و بصری شهرهای ساسانیان، سومین کنگره تاریخ معماری و شهرسازی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، جلد 5.
18. متقی، افشین؛ ربیعی، حسین و مصیب قره بیگی (1394). تحلیل فضایی توسعه نواحی مرزی شرق کشور مورد: دهستان‌های مرزی استان خراسان جنوبی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 4 (4): 167-147.
19. مظفری، غلامعلی و معصوم دوستی (1391). ارزیابی و مکان‌گزینی پارک‌های درون شهری منطقه 1 یزد با استفاده از روش بولین و روش دلفی در سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 44 (4): 78-65.
20. مولایی، محمد (1397). بررسی و مقایسه درجه توسعه‌یافتگی بخش کشاورزی استان‌های ایران طی سال‌های 1373 و 1383، مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، 16 (63): 258-241.
21. نیک‌پور، عامر. ملکشاهی، غلامرضا. رزقی، فاطره (1394). بررسی و تحلیل فضایی نابرابری‌های اجتماعی در مناطق شهری با رویکرد شهر متراکم مطالعه موردی: شهر بابل، مطالعات شهری، 4 (16): 38-27.
22. یزدانی، محمدحسن و فرامرز منتظر (1396). بررسی شاخص‌های بهداشتی و درمانی استان‌ها و مناطق ده‌گانه کشور ایران، فصلنامه بهداشت و توسعه، 6 (4): 301-290.
23. Cavallaro, F (2018). A Comparative Assessment thin-film photovoltaic production processes using the ELECTRE III method, Energy Policy (38): 463- 474. [DOI:10.1016/j.enpol.2009.09.037]
24. Jadidi, T.S. Hong, F. Firouzi, R.M. Yusuff, N. Zulkifli (2018). TOPSIS and fuzzy multi-objective model integration for supplier selection problem, Department of Mechanical and Manufacturing Engineering, University Putra Malaysia, 31(2): 762-769.
25. Kao, C. (2018). Weight determination for consistently ranking alternatives in multiple criteria decision analysis, Applied Mathematical Modeling (34): 1779-1787. [DOI:10.1016/j.apm.2009.09.022]
26. Korhonen, A., Moskowitz, H. and Wallenius, J., (2015). Multiple criteria Decision Support-A Review, European Journal of Operational Research 63: 361 - 375. [DOI:10.1016/0377-2217(92)90155-3]
27. Merli, G. (2014). Co-Maker ship, The New Supply Strategy for Manufacturers Productivity Press. Cambridge. UK.
28. Millon, T. (2016). Oxford Text Book of Psychopathology, Oxford University Press, Second Edition, New York.
29. Opricovic.S. & Tzeng.G.H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156: 445-455. [DOI:10.1016/S0377-2217(03)00020-1]
30. Rogers, T.B and Bruen, M. (2016). A system for weighting environmental ELECTER III, European Journal of Operational Research (107): 507-529.
31. Seipioni, A., Mazzi, A., Zuliiani, F and Moson, M (2008). the ISO 14031 standard to guide the urban sustainability measurement procession Italian experience, J. Clean Prod 16: 1247- 1257 [DOI:10.1016/j.jclepro.2007.06.013]
32. Soja, Edward W. (1980). Socio-Spatial Dialectic, Annals Of The Association Of American Geographers. 70: 207-225. [DOI:10.1111/j.1467-8306.1980.tb01308.x]
33. Trinantaphyllo, E (2018). Multi- Criteria decision-making method: a comparative study, Boston, MA, USA: Kluwer Academic Publishers.
34. Tsaur, S.H., Chang, T.Y and Yen, C.H., (2002). The evaluation of airline service quality by fuzzy MCDM, Tourism Management (23): 107 - 115. [DOI:10.1016/S0261-5177(01)00050-4]
35. Wang, X and Triantaphyllou (2018). Ranking irregularities when evaluating alternatives by using some ELECTRE method, Omega (36): 45- 63. [DOI:10.1016/j.omega.2005.12.003]
36. Wu, H.Y., Tzeng, G.H and Chen, Y.H., (2019). A fuzzy MCDM, approach for evaluating banking performance based on Balanced Scorecard, Expert systems with Applications(36): 10135-10147. [DOI:10.1016/j.eswa.2009.01.005]
37. Xia, H.C., Li, D.F., Zhou, J.Y. and Wang, J.M., (2014). Fuzzy Lin Map method for multi - attribute decision making under fuzzy environments, Journal of Operational Research (131): 587- 620.
38. Zanakis, SH., Soloman, A., Wishart, N and Dulish, S. (2015). Multi- attribute decision making: Assimilation comparison of select methods, European Journal of Operational Research (107): 507-529. [DOI:10.1016/S0377-2217(97)00147-1]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
This work is licensed under a Creative Commons — Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0)